سید عبدالاعلی سبزواریوی در مشهد و نجف از محضر بزرگانی همچون عبدالجواد ادیب نیشابوری، میرزا عسکر شهیدی، سید محمد عصار لواسانی، علیاکبر نهاوندی، نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، شیخ محمدحسین اصفهانی، سید ابوالحسن اصفهانی و سید حسین بادکوبهای، محمدجواد بلاغی و دیگران فرا گرفت. او بعد از آیتالله خویی مدتی ریاست حوزه علمیه نجف را بر عهده داشت و دروس خارج فقه و اصول، تفسیر قرآن، حکمت، کلام، عقاید و فقه الحدیث را تدریس میکرد. او از حامیان انقلاب اسلامی ایران بوده و چندینبار درساش را برای توجه دادن حوزه نجف، به وقایع انقلاب اسلامی ایران تعطیل نمود. کتاب مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن و مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام از جمله آثار برجسته او به شمار میرود. وی سرانجام در روز دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ش/ ۲۷ صفر ۱۴۱۴ق، درگذشت؛ برخی معتقدند که وی توسط رژیم بعث مسموم و شهید شده است. ۱ - معرفی اجمالی«آیتالله سید عبدالاعلی موسوی سبزواری»، فقیه، مفسر و قرآنپژوه بزرگ جهان تشیع و از مفاخر علمی و برجسته اسلام در دوره معاصر است که عمر خویش را در نشر و گسترش معارف اسلام و قرآن مصروف داشت. وی در هیجدهم ذی حجه ۱۳۲۸ق- مصادف با عید غدیر خم- در سبزوار دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را تحت سرپرستی پدر بزرگوارش طی نمود و مقدمات ادبیات عرب و فقه و اصول و... را از پدر و عمویش، آیتالله سید عبدالله برهان (م ۱۳۸۴ق) فرا گرفت و تا سن چهارده سالگی در زادگاه خود به تحصیل مقدمات علوم اسلامی و عربی پرداخت. ۲ - اساتیدسید عبدالاعلی در سال ۱۳۴۲ق به مشهد رفت و در آنجا از محضر بزرگانی چون: علامه حاج میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (م ۱۳۴۴ق)، میرزا عسکر شهیدی، معروف به آقا بزرگ حکیم (م ۱۳۵۴ق)، آیتالله سید محمد عصار لواسانی (م ۱۳۵۶ق) و حاج شیخ علیاکبر نهاوندی (م ۱۳۶۹ق) بهره برد. وی پس از حدود هشت سال اقامت در مشهد، برای تکمیل درس سطح فقه، اصول و نیز فلسفه، تفسیر و دیگر علوم اسلامی، عزم سفر نجف اشرف نمود و در آن شهر در درس آیات عظام: مرحوم نائینی (م ۱۳۵۵ق)، آقا ضیاءالدین عراقی (م ۱۳۶۱ق)، شیخ محمدحسین اصفهانی، معروف به «کمپانی» (م ۱۳۶۱ق)، آقای سید ابوالحسن اصفهانی و آقا سید حسین بادکوبهای (م ۱۳۵۸ق) و... شرکت نمود و آموختههای فقهی و فلسفی خویش را تکمیل کرد. وی تفسیر قرآن، مناظره و کلام را با حضور در جلسات تفسیری علامه محمدجواد بلاغی فرا گرفت. ۳ - اجازات اجتهادسید عبدالاعلی از علامه مامقانی (م ۱۳۵۱ق)، حاج شیخ عباس قمی (م ۱۳۵۹ق) و دیگر مشایخ و استادان خود اجازات روایتی و اجتهادی کسب نمود و در حالی که ۳۶ سال داشت، در سال ۱۳۶۵ق خود عهدهدار تدریس خارج فقه و اصول شد و به تربیت شاگردان و دانشوران پرداخت. ۴ - ریاست حوزه نجفآیتالله سبزواری در کنار فقیه برجسته اهلبیت، آیتالله سید ابوالقاسم خوئی (م ۱۴۱۳ق)، خدمات شایانی به حوزه علمیه نجف نمود و چراغ فقاهت را در آن حوزه، نورانی نگه داشت و خود چیزی کمتر از یک سال- بعد از آیتالله خوئی- عهدهدار ریاست آن حوزه علمی شد. ۵ - دوران تدریسآیتالله سبزواری از سال ۱۳۲۵ ش/ ۱۳۶۵ ق، از ۳۷ سالگی، به تدریس دروس سطح خارج حوزه پرداخت. ایشان در ایام تحصیل، به تدریس دروس خارج فقه و اصول و در روزهای تعطیل، به تدریس تفسیر قرآن و گاهی نیز به تدریس حکمت، کلام و عقاید میپرداخت. در روزهای ماه رمضان نیز، به تدریس فقه الحدیث میپرداخت و در آن به مباحثی چون شناخت احادیث صحیح از ناصحیح مبادرت میورزید. ۶ - ویژگیهای اخلاقیآیتالله سبزواری مردی متواضع، بردبار، کمسخن و دائم الذکر و از حافظان قرآن کریم بود. ۷ - فعالیتهای سیاسیآیتالله سبزواری در فعالیتهای سیاسی و اجتماعی ایران و عراق نقش داشت و از انقلاب اسلامی ایران و رهبر آن- حضرت امام خمینی (رحمةاللهعلیه) - کمال حمایت و پشتیبانی را نمود. در زمان اقامت امام (رحمةاللهعلیه) در نجف، در کنار ایشان بود و از امام (رحمةاللهعلیه) و نهضت وی حمایت میکرد. چندینبار درس خویش را برای توجه دادن حوزه علمیه نجف، به وقایع انقلاب اسلامی ایران تعطیل نمود و به هنگام همهپرسی نظام جمهوری اسلامی، در فروردین ۱۳۵۸ ش پیامی مبنی بر حمایت از آن صادر فرمود. وی همواره حامی مردم مظلوم و مسلمان عراق بود و در جنبش و قیام معارضان عراقی در سال ۱۳۷۰ ش، نقش هدایت و رهبری داشت. او هرگز با رژیم بعث حاکم بر عراق سازش ننمود و چند بار منزلش به محاصره نظامیان بعث درآمد و رژیم بعث برایش محدودیتهایی قائل شد. از اقدامات ایشان برای ترویج دین در سراسر جهان، میتوان به فرستادن نمایندگانی زبده به اروپا، آمریکا و کشورهای عربی و آسیایی و نیز طرح وسیع ایشان برای تجدید بنای مسجد سهله و مسجد کوفه اشاره کرد. در جنبه سیاسی نیز، میتوان از موضع سیاسی ایشان در برابر نظام حاکم بغداد در سال ۱۴۱۲ق و فتوای ایشان درباره انتفاضه عراق و رویارویی و براندازی نظام حاکم سخن گفت. ۸ - وفاتسرانجام آیتالله سبزواری، بعد از عمری تدریس، تحقیق، تالیف و مجاهدت، در روز دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ ش/ ۲۷ صفر ۱۴۱۴ ق، - مصادف با شب رحلت رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و شهادت امام حسن مجتبی (علیهالسّلام) - در نجف اشرف درگذشت و به دیدار حق شتافت. برخی معتقدند که وی توسط رژیم بعث عراق مسموم و شهید شده است. ۹ - پیام تسلیت رهبریدر پی رحلت آیتالله سبزواری، رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیتالله سید علی خامنهای، در بخشی از پیام تسلیت خویش درباره ایشان چنین بیان داشتند: «ایشان از فقهای عالی مقام و از مدرسین و علمای بزرگی بودند که عمر با برکت خود را در نجف به تدریس، تحقیق و تقویت شاگردان و تالیف کتب سودمند و با ارزش گذرانیده بودند... در آخرین سالهای عمر شریف این روحانی بزرگوار، حوادث خونین عراق و قیام فداکارانه مردم در برابر حکومت ستمگر بعثی پیش آمد که ایشان در رهبری و هدایت مردم، دارای نقش و تاثیر بودند و بدینجهت، پس از سرکوب قیام تا چندی در محنت فشارهای رژیم بعثی گذرانید». ۱۰ - مرقدپیکر سید عبدالاعلی، تحت نظارت شدید امنیتی ماموران بعثی، برای طواف به حرم مطهر برده شد و سپس کنار مسجدی که در آنجا نماز میخواند و درس میگفت، به خاک سپرده شد.جمعى از نويسندگان، نجف کانون تشیع، صص۱۶۶ - ۱۶۷. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: جمعى از نويسندگان، گلشن ابرار، ج۵، صص۵۱۳- ۵۲۱. مرقد ایشان، در خیابان باب القبله حرم (شارع الرسول)، در محله حویش واقع است. ۱۱ - آثارعلمیاز آثار و تالیفات ارزشمند وی میتوان به کتابهای زیر اشاره کرد: ۱- مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن؛ ۲- مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام؛ ۳- تهذیب الاصول؛ ۴- لباب المعارف؛ ۵- افاضة الباری فی نقد ما الفه الحکیم السبزواری؛ ۶- رفض الفضول عن علم الاصول؛ ۷- منهاج الصالحین؛ ۸- مناسک الحج؛ ۹- رساله توضیح المسائل؛ ۱۰- حاشیه بر بسیاری از کتابهای شیعه چون: عروة الوثقی، وسیلة النجاة، حدائق الناظرة، جواهر الکلام، مستند الشیعه، اسفار، تفسیر صافی، شرح منظومه حکیم سبزواری، و...؛ ۱۱- مجموعهای در رسائل فقهی و... از دیگر آثار علمی آن دانشمند است که نشر و گسترش احکام اسلامی و معارف قرآنی را سرلوحه خود کرده بود. ۱۲ - عناوین مرتبطتهذیب الأصول (عبدالاعلی سبزواری) ۱۳ - پانویس۱۴ - منبع• نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. • زیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مقبره سید عبدالاعلی سبزواری»، ج۱، ص۷۸. ردههای این صفحه : اساتید حوزه علمیه نجف | دانش آموختگان حوزه علمیه مشهد | دانش آموختگان حوزه نجف | درگذشتگان سال 1414 (قمری) | درگذشتگان سده 14 (قمری) | زادگان سال 1328 (قمری) | شاگردان آقا ضیاءالدین عراقی | شاگردان آیتالله سیدابوالحسن اصفهانی | شاگردان آیتالله میرزا محمّدحسین نائینی | شاگردان عبدالجواد ادیب نیشابوری | شاگردان محمدجواد بلاغی | شاگردان محمدحسین غروی اصفهانی کمپانی | فقیهان شیعه قرن 14 (قمری) | فقیهان شیعه قرن 15 (قمری) | مدفونان در نجف | مدیران حوزه علمیه | مراجع تقلید ساکن نجف | مراجع تقلید قرن 14 (قمری) | مراجع تقلید قرن15(قمری) | مفسران شیعه قرن 14 (قمری) | مفسران شیعه قرن 15 (قمری)
|